Από τα παιδιά χρόνια στο Ηράκλει Κρήτης μέχρι τις σπουδές στο Berklee της Αμερικής και την εκπροσώπηση της Ελλάδας στη Eurovision, η Μαρίνα Σάττι πρόκειται αναμφίβολα για ένα πρόσωπο με ενδιαφέρουσα βιογραφική και καλλιτεχνική ιστορία.
Σήμερα καλύπτουμε ακριβώς αυτή την πορεία, τη μουσική διαπαιδαγώγηση και τις σπουδές, αλλά και την ταραχώδη συμμετοχή της στη Eurovision με το ZARI και τις τελευταίες της κυκλοφορίες.
Μαρίνα Σάττι: Βιογραφία
Η οικογένεια και τα παιδιά χρόνια της Μαρίνας Σάττι
Η Μαρίνα Σάττι γεννήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 1986. Παρόλο που γεννήθηκε στην Αθήνα, μεγάλωσε στη Κρήτη, από όπου και κατάγεται η μητέρα της. Ο πατέρας της, Ali Osman Satti, ήταν ιατρός – αναισθησιολόγος από το Σουδάν και, παλαιότερα, εργάστηκε ως αναπληρωτής καθηγητής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η μητέρα της, Χαρίκλεια Φιλοξενίδη, είναι χημικός μηχανικός με καταγωγή από το Ηράκλειο της Κρήτης και καταγωγή από τη Μικρά Ασία. Η Μαρίνα είναι ένα εκ των τριών παιδιών της οικογένειας, καθώς έχει και έναν αδερφό που μένει στην Αγγλία αλλά και μια θετή αδελφή από τον δεύτερο γάμο του πατέρα της.
Οι γονείς της Μαρίνα Σάττι γνωρίστηκαν στην Αθήνα, κατά τη διάρκεια των φοιτητικών τους χρόνων. Η αγάπη οδήγησε τον πατέρα να μετακομίσει στο γενέθλιο τόπο της Χαρίκλειας, το Ηράκλειο Κρήτης και έτσι η Μαρίνα να περάσει εκεί τα παιδικά και εφηβικά της χρόνια, και περνώντας τα καλοκαίρια της στο Σουδάν. Όπως έχει η ίδια δηλώσει στο Στούντιο 4 για τη σχέση των γονέων της, “Η μαμά μου μεγάλωσε στην Ελλάδα, ενώ ο μπαμπάς μου μεγάλωσε στο Σουδάν. Υπήρχαν διαφορές, όπως μπορείς να καταλάβεις, και ακόμα υπάρχουν. Βρήκαν μια ισορροπία λόγω της αγάπης, και μετά ήρθαμε εμείς, τα παιδιά. Συνήθιζα να πηγαίνω στο Σουδάν το καλοκαίρι· η οικογένεια εκεί με υποδεχόταν ακόμα πιο θερμά από ό,τι στην Ελλάδα”.
Ακόμη, για τη διεθνική σχέση των γονέων της και τον πιθανό ρατσισμό που μπορεί να βίωσε ως παιδί στο Ηράκλειο, δήλωσε στην εκπομπή του Γρηγόρη Αρναούτογλου: “Δεν ξέρω αν ήταν τόσο πολύ αυτό που βίωνα από το εξωτερικό περιβάλλον ή αν το βίωνα δραματικά μόνη μου. Ντρεπόμουν να έρθει ο μπαμπάς μου να με πάρει από το φροντιστήριο επειδή ήταν μαύρος· δεν ήταν συνηθισμένο τότε και στην Κρήτη. Η γιαγιά μου στο Ηράκλειο ήταν η πρώτη φορά που είδε έναν μαύρο άνθρωπο από κοντά. Γι’ αυτό θαυμάζω τη μαμά μου”.
Από τα αποσπάσματα αυτά, μπορούμε να καταλάβουμε αυτή τη σύζευξη μουσικών πολιτισμών και πολλαπλών ακουσμάτων που χαρακτηρίζει τελικά τον ήχο της Μαρίνας Σάττι. Βέβαια, δεν αρκούσε μόνο ένα τέτοιο γεγονός: η Σάττι ξεκίνησε μαθήματα πιάνου ήδη από τα 5 της χρόνια στο Ωδείο Απόλλων στην Κρήτη, ενώ συμμετείχε ταυτόχρονα και σε παιδικές χορωδίες.
Σπουδές και Μουσική Εξέλιξη
Το 2008, μετά από σπουδές με τον βαρύτονο Πάνο Δήμα, ο οποίος ακόμα έχει παρουσία στη μουσική εξέλιξή της, η Σάττι απέκτησε πτυχίο στη λυρική μονωδία με άριστα και πρώτο βραβείο. Ένα χρόνο αργότερα, απέκτησε δεύτερο πτυχίο σε προχωρημένες σπουδές κλασικής μουσικής, όπερας και πιάνου, ενώ παράλληλα σπούδαζε τζαζ στο Ωδείο Νάκας στην Αθήνα.
Οι βασικές της βέβαια σπουδές ήταν στη Αρχιτεκτονική, στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο. Όπως έχει δηλώσει η ίδια η Μαρίνα Σάττι, ήταν άριστη μαθήτρια και η αποχή από τις Πανελλήνιες εξετάσεις δεν ήταν επιλογή για αυτή. Η Αρχιτεκτονική ήταν στην ουσία το μόνο τμήμα που θα μπορούσε να συγκεράσει τους καλούς βαθμούς με μια δημιουργική εικαστική διέξοδο. Παρόλα αυτά, 3 χρόνια μετά άφησε πίσω της αυτές τις σπουδές, συνεχίζοντας με τη μουσική της καλλιέργεια.
Συνέχισε με σπουδές στη Δραματική Σχολή Βεάκη και στη Δραματική Σχολή Κεντρικής Σκηνής, στην Αθήνα με υποτροφία. Όπως έχει αναφέρει, δούλεψε για ένα διάστημα στο θέατρο, ήρθε όμως μια στιγμή που κατάλαβε ότι η καλλιτεχνική έκφραση που έψαχνε ήταν κάπου αλλού. Έτσι, πήρε υποτροφία για το Berklee College of Music στις Η.Π.Α. και το 2012, ολοκλήρωσε ένα τριετές πτυχίο στη σύνθεση τζαζ, τη σύγχρονη σύνθεση και την παραγωγή μουσικής.
Η μουσική καριέρα της Μαρίνας Σάττι ξεκινά
Το Berklee στην πραγματικότητα ήταν μια μεταμορφωτική εμπειρία για τη Μαρίνα Σάττι. Μεταξύ των δασκάλων της ήταν ο Jamie Haddad, πασίγνωστος παίκτης κρουστών, αλλά και ο Danilo Pérez, ο πιανίστας από τον Παναμά που ξεκίνησε τα πρώτα του βήματα στη μουσική στο πλευρό του θρυλικού τζαζίστα Dizzy Gillespie(!).
Πέραν των καθηγητών της Σχολής, η Μαρίνα έχει πολλάκις δηλώσει ότι το κλίμα στο Berklee, γεμάτο φοιτητές μουσικής που κατακλύζονται διαρκώς από ιδέες και ακούνε συνέχεια νέες κυκλοφορίες, της προσέφερε πολλά σχετικά με το σκεπτικό της στη μουσική, αλλά πολλές φορές την υπέβαλε και σε διαδικασία σύγκρισης με τους συμφοιτητές της.
Γυρνώντας πίσω στην Ελλάδα βέβαια, το βιογραφικό της ήταν ήδη ισχυρό. Με εμπειρία πια στη μουσική και τις εμφανίσεις σε χορωδιακά σχήματα αλλά και σε μεγάλες ορχήστρες της τζαζ, όπως η European Jazz Orchestra, το 2016 δημιούργησε, στην Ελλάδα πλέον, το πολυφωνικό γυναικείο σχήμα “Φωνές”. Την ίδια χρονιά είναι που οι viral “Κούπες” αποκτούν ξαφνικά τεράστια απήχηση στο YouTube, ενώ το 2017 δημοσιεύει τη “Μάντισσα” με ένα μονοπλάνο, diy video clip το οποίο επίσης απέσπασε εκατομμύρια προβολές.
Τα επόμενα χρόνια, η Μαρίνα Σάττι δε μένει ανενεργή, όμως δεν παράγει κάποιο νέο κομμάτι ή δίσκο. Δεν είναι παρά το 2022 που κυκλοφορεί το ντεμπούτο άλμπουμ της, Yenna, στο οποίο περιλαμβάνονται κομμάτια που απέσπασαν αναγνώριση από το κοινό, όπως το PALI και το SPIRTO KE VENZINI.
Κεφάλαιο Μαρίνα Σάττι και Eurovision: κυκεώνας γεγονότων
Στις 24 Οκτωβρίου 2023, η Μαρίνα Σάττι ανακοινώνεται ως εκπρόσωπος της Ελλάδας στον Διαγωνισμό Τραγουδιού της Eurovision 2024. Επιλέχθηκε εσωτερικά από την ΕΡΤ με απευθείας ανάθεση και η συμμετοχή της, με τίτλο “Zari”, κυκλοφόρησε στις 7 Μαρτίου 2024.
Με την κυκλοφορία του video clip, ξεκίνησε ήδη μια τεράστια συζήτηση κοινού και κριτικών. Στην ουσία, ήταν το κομμάτι που έκανε την Ελλάδα να ασχοληθεί ξανά με το διαγωνισμό της Eurovision, με εξαίρεση τη μεγάλη επιτυχία του “Fuego” της Ελένης Φουρέιρα που διαγωνίστηκε με την Κύπρο. Η κολάζ αισθητική του τραγουδιού – αποτελούμενο από πολλά μουσικά μέρη με διαφορετικούς και αποκλίνοντες μεταξύ τους ήχους – δεν είχε σίγουρα ενιαία υποδοχή. Ακόμη περισσότερο, το video clip του “ZARI” μοίρασε κοινό και κριτικούς σε δύο στρατόπεδα: είναι μια απεικόνιση υπονομευτική της Αθήνας και της ελληνικής κουλτούρας ή ένα αστείο, μετα-ειρωνικό σχόλιο για τις ενυπάρχουσες αντιθέσεις στο κέντρο της Αθήνας και την τουριστική εμπορευματοποίηση της ιστορίας μας;
Τα κακώς κείμενα βέβαια δεν τελείωσαν καν σε τέτοιου είδους ερωτήματα, καθώς η κατάσταση έφτασε ακόμα και στο σημείο η Εύη Δρούτσα να κατηγορήσει τη Μαρίνα Σάττι για κλοπή του μουσικού θέματος “τα τα τα”:
Και όλα αυτά, καιρό πριν τον ημιτελικό της Eurovision.
Η εμφάνιση της Σάττι στη Eurovision και τα σκάνδαλα
Ακολουθώντας αυτή τη ραγδαία ροή γεγονότων, φτάνουμε στο Μάλμε της Σουηδίας και στην εμφάνιση της Μαρίνας Σάττι στη σκηνή της Eurovision. Στο Μάλμε, η Μαρίνα Σάττι συνέχιζε την προώθηση του τραγουδιού, αλλά διασφάλιζε και τις απαραίτητες δημόσιες σχέσεις με καλλιτέχνες από όλη την Ευρώπη.
Η εμφάνισή της με το “ZARI” στον τελικό της Eurovision άφησε το κοινό σε κλίμα αμφιθυμίας. Ήταν γνωστό βέβαια εκείνες τις μέρες ότι η Μαρίνα Σάττι είχε αρρωστήσει, γεγονός που της κόστισε σε σχέση με το φωνητικό της εύρος και την πλαστικότητα της φωνής, αλλά είχε επίσης χάσει και τον πολυαγαπημένο της πατέρα.
Η εμφάνιση στον τελικό δε φαίνεται να άφησε το κοινό ιδιαίτερα ευχαριστημένο: υπήρχαν φωνητικές αστοχίες, χάσιμο κάποιων στίχων, συγκεχυμένη παρουσία επί σκηνής και κάπως φτωχή σκηνογραφία. Παρόλα αυτά, οι ορκισμένου φανς του “Ζαριού” εξακολουθούσαν να θεωρούν το κομμάτι διαμάντι και ενοχλήθηκαν από την κατάκτηση μόλις της 11ης θέσης στον τελικό της Eurovision, πολλοί αποδίδοντάς τη στα πολιτικά παρασκήνια που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της παραμονής της στο Μάλμε.
Το παρασκήνιο
Στην ουσία, η συμμετοχή του Ισραήλ με εκπρόσωπο της Eden Golan ήταν κάτι που δεν ενόχλησε μόνο τη Μαρίνα Σάττι, αλλά πολλούς από τους διαγωνιζόμενους. Εν μέσω γενοκτονίας, θεωρήθηκε από πολλούς σκανδαλώδης η συμμετοχή του Ισραήλ σε έναν μουσικό διαγωνισμό που, έστω τύποις, προάγει τη μουσική και πολιτισμική ένωση.
Αυτό για το οποίο κατηγορήθηκε πολλάκις η Μαρίνα Σάττι ήταν τυο χαρακτηριστικό χασμουρητό, όταν η Eden Golan κλήθηκε να μιλήσει στο Δελτίο Τύπου.
Η Σάττι βέβαια δεν ήταν η μόνη που έδειξε τη δυσαρέσκειά της: το Nemo, νικητής του διαγωνισμού, η εκπρόσωπος της Ιρλανδίας αλλά και ο τραγουδιστής που εκπροσωπούσε την Κροατία δεν παρευρέθηκαν καν τη μέρα της κοινής εμφάνισης όλων των καλλιτεχνών με τη σημαία της χώρας τους. Αποκορύφωμα βέβαια ήταν ο εκπρόσωπος της Ολλανδίας, Joost Klein, ο οποίος έδειξε έντονα τη δυσαρέσκειά του για τη συμμετοχή του Ισραήλ: ο Klein τελικά εκδιώχθηκε από τον διαγωνισμό, με τη δικαιολογία ότι παρενόχλησε λεκτικά δημοσιογράφο.
Μετά τη Eurovision: η κυκλοφορία του Π.Ο.Π.
Το “εσύ κοιμάσαι και η τύχη σου δουλεύει” φαίνεται να ταιριάζει άψογα στα μετά τη Eurovision γεγονότα. Στην ουσία, η Μαρίνα Σάττι ηχογραφούσε, ταυτόχρονα με την παραμονή της στο Μάλμε της Σουηδίας, έναν δίσκο που μπορεί να χαρακτηριστεί κάτι σαν το aftermath αυτής της περιόδου, από την κυκλοφορία του “Ζαριού” και τη διαρκή ενασχόληση με το βίντεο κλιπ από δημοσιογράφους, μέχρι και την τελική της εμφάνιση στη σκηνή της Eurovision.
Ο δίσκος “Π.Ο.Π.” ήταν ένα μετα-σχόλιο πάνω στις ελληνικές αντιφάσεις, τη δημοσιογραφική ανθρωποφαγία και τη διαρκή ανάγκη για δημόσια επιμέλεια της εικόνας του καλλιτέχνη. Ήταν ο πρώτος δίσκος στον οποίο η Μαρίνα Σάττι έμοιαζε να μην παίρνει τόσο στα σοβαρά τον εαυτό της, όσο στον πρώτο της δίσκο “Yenna” ή στις προηγούμενες μουσικές της απόπειρες με το σχήμα Φωνές.
Με τη συμμετοχή γνωστών ράπερς όπως ο Rack, o Vlospa και ο Oge, αλλά και τραγουδιστών όπως ο Λευτέρης Πανταζής και η Έφη Θώδη (της οποίας το sample από το “Γλύκα Γλύκα” σχεδόν πήρε τη νομική οδό για να χρησιμοποιηθεί), επρόκειτο για ένα δίσκο πολυμορφικό που προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις ακαδημαϊκές μουσικές αναφορές της Σάττι και στην καλτ αισθητική αναβίωση της δεκαετίας του 2000 στην Ελλάδα.
Η Σάττι δημοσιοποίησε μια τεράστια προσωπική λίστα στο Spotify με όλες τις μουσικές επιρροές που καθόρισαν το δίσκο- από ισπανικό φλαμένκο και μουσική του κόσμου, μέχρι πειραματική ηλεκτρονική μουσική, ράπερς όπως ο Kanye West, o Travis Scott και ο Bad Bunny και pop τραγουδίστριες σαν την Taylor Swift.
Παρόλο που το καλοκαίρι πολλά από τα τραγούδια του δίσκου ακούστηκαν παντού, θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε το Π.Ο.Π. σχεδόν μηδενιστικό: ένα συνοθύλευμα αναφορών που συνυπάρχουν ταυτόχρονα σε ένα σχεδόν εφιαλτικό “τώρα”, χωρίς καμία πραγματική ιστορική αγκυροβόληση.
Επίσης, ο ήχος μπορεί σε πολλούς να ακούστηκε πειραματικός και φρέσκος, στην πραγματικότητα όμως η μεταμοντέρνα τέχνη του κολάζ και του παστίς, των ειρωνικών δηλαδή επεμβάσεων πάνω σε προηγούμενα καλλιτεχνικά έργα, είναι μια στιγμή της τέχνης που έχει διαμορφωθεί εδώ και πάνω από 50 χρόνια. Αν κάτι χρειάζεται το κοινό σήμερα, αυτό δεν είναι κι άλλη ειρωνεία, κι άλλο παιχνίδι με τη “χαμηλή τέχνη” και την αυτοαναφορικότητα: είναι μάλλον ένα νέο πεδίο τέχνης που, εκτός από το να παίξει ή να κοροϊδέψει, επιδιώκει και να εμπνεύσει, να συγκινήσει, να πρωτοπορήσει.
Τα όψιμα βήματα: ANATOLI και EPANO STO TRAPEZI
Μετά την κυκλοφορία του Π.Ο.Π., η Μαρίνα Σάττι έμεινε για κάποιο καιρό (μουσικά) σιωπηλή. Το Φθινόπωρο ήρθε η κυκλοφορία του πιο μελωδικού “ANATOLI”, ένα πιο ερωτικό, νοσταλγικό κομμάτι που θυμίζει μπαλάντα του 2000 με autotune. Και αυτό δεν το λέμε ως κάτι αρνητικό, είναι μια αναβίωση με την απαραίτητη μουσική εξέλιξη που σίγουρα πέτυχε.
Μάλιστα, το ANATOLI ήταν η αφορμή να ξαναέρθει η Μαρίνα Σάττι στο προσκήνιο της δημοσιότητας, αφού το τραγούδησε στο μετρό της Νέας Υόρκης, στο πλαίσιο προκλήσεων που της έθετε ο YouTuber Fipster σε συνέντευξη στο κανάλι του:
Η αλήθεια είναι ότι η συγκεκριμένη εμφάνιση προκάλεσε την αμηχανία των θεατών, αφού οι Αμερικανοί επιβάτες του μετρό δεν έδειξαν να συγκινούνται από το τραγούδι της Μαρίνας Σάττι. Για να είμαστε δίκαιοι, η δημόσια παρουσίαση τραγουδιών στα κατά τόπους μετρό της Νέας Υόρκης είναι μια τόσο κοινή πρακτική, ειδικά για ανερχόμενους καλλιτέχνες που επιδιώκουν να παρουσιάσουν δωρεάν τη δουλειά τους σε ευρύ κοινό, που είναι κάπως λογικό να μη λάβει τόσο έντονες αντιδράσεις.
Μετά την ΑΝΑΤΟΛΗ, λίγο μετά την άφιξη του 2025, δημοσιοποιείται στο YouTube το τελευταίο σινγκλ της Μαρίνας Σάττι, με τίτλο EPANO STO TRAPEZI:
Το τραγούδι και το βίντεο κλιπ προκάλεσαν θετική έκπληξη στο κοινό, με τους θαυμαστές της Σάττι να την αποκαλούν “Balkan Brat” (δηλαδή το βαλκάνιο αντίστοιχο της βρετανίδας καλλιτέχνιδας Charli XCX) και να αποσυμβολίζουν στα σχόλια τις σκοτεινές, βιβλικές αναπαραστάσεις του βίντεο κλιπ.
Το EPANO STO TRAPEZI ίσως να είναι και μια από τις πιο ενδιαφέρουσες δουλειές της Σάττι, καθώς φαίνεται να μοιάζει με κάτι που αποκρυσταλλώνει την καλλιτεχνική της ταυτότητα: το παιχνίδι, η ειρωνεία και η αυτοαναφορικότητα του Π.Ο.Π. συνυπάρχουν εδώ, για πρώτη φορά (με εξαίρεση το βαθιά πολιτικό κομμάτι Αχ Θάλασσα) με κάτι που πάει να αρθρωθεί ως πολιτικός λόγος. Δεν ξέρουμε αν είναι τυχαία η ομοιότητα του στίχου της “Κάτι να δει να φάει, τον πόλεμο κοιτάει” με τον στίχο των Magic de Spell “Ο θάνατος διακοπές στο Σαράγιεβο πάει/ Ξύπνησε, στις ειδήσεις τα βλέπεις και τρως” αλλά στηρίζουμε.
