Πίνακας περιεχομένου
Μια σύντομη μεν, αλλά και ενδιαφέρουσα αναδρομή στις ρίζες των μεγαλύτερων ομάδων της χώρας, και όχι μόνο.
Το ελληνικό ποδόσφαιρο έχει μια πλούσια και συναρπαστική ιστορία, που ξεκινά από τα τέλη του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ού. Πριν το ποδόσφαιρο γίνει το δημοφιλέστερο άθλημα στη χώρα, η οργανωμένη αθλητική δραστηριότητα ήταν κυρίως συνδεδεμένη με τη γυμναστική, τον κλασικό αθλητισμό και τη ναυταθλητική παράδοση. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ιδρύθηκαν σύλλογοι που δεν είχαν αποκλειστικά ποδοσφαιρικό χαρακτήρα, αλλά εξελίχθηκαν και έγιναν οι πρώτοι φορείς του αθλήματος στην Ελλάδα.
Το ερώτημα για το ποια είναι η παλαιότερη ελληνική ομάδα ποδοσφαίρου δεν έχει εύκολη απάντηση, καθώς αρκετοί ιστορικοί σύλλογοι δραστηριοποιήθηκαν στον αθλητισμό πριν ακόμα το ποδόσφαιρο εδραιωθεί στην Ελλάδα. Ορισμένοι εξ αυτών ξεκίνησαν ως γυμναστικοί ή πολιτιστικοί σύλλογοι, ενώ άλλοι είχαν από νωρίς τμήματα ποδοσφαίρου, πριν ακόμα δημιουργηθεί θεσμικά το ελληνικό πρωτάθλημα. Σίγουρα, όμως ο Πανιώνιος κατέχει αυτό τον τίτλο.
Η ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου είναι γεμάτη με σημαντικούς συλλόγους που άφησαν το στίγμα τους στην εξέλιξη του αθλήματος. Από τους πρώτους αθλητικούς συλλόγους στα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι τη δημιουργία των μεγάλων ομάδων που κυριαρχούν σήμερα, η διαδρομή του ελληνικού ποδοσφαίρου αντικατοπτρίζει την αθλητική και κοινωνική πορεία της χώρας. Ο Πανιώνιος, ο Πειραϊκός Σύνδεσμος, η Παναχαϊκή και ο Εθνικός Γυμναστικός Σύλλογος αποτέλεσαν πρωτοπόρους στη διάδοση του ποδοσφαίρου, ενώ η ίδρυση της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (ΕΠΟ) το 1926 έδωσε νέα ώθηση στο άθλημα, ενοποιώντας τις ποδοσφαιρικές διοργανώσεις.
Στη συνέχεια, σύλλογοι όπως ο Παναθηναϊκός, ο Ολυμπιακός, η ΑΕΚ, ο ΠΑΟΚ, ο Άρης και ο Ηρακλής ενίσχυσαν την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού ποδοσφαίρου και το έφεραν στο διεθνές προσκήνιο. Οι επιτυχίες τους σε εθνικές και ευρωπαϊκές διοργανώσεις, οι ιστορικές αντιπαλότητες και η αφοσίωση των φιλάθλων συνέβαλαν στη διαμόρφωση μιας ισχυρής ποδοσφαιρικής κουλτούρας στη χώρα.
Παρά τις προκλήσεις που έχει αντιμετωπίσει το ελληνικό ποδόσφαιρο με την πάροδο των χρόνων, η αγάπη του κόσμου για το άθλημα παραμένει ζωντανή, επιβεβαιώνοντας τη διαχρονική του σημασία στην ελληνική κοινωνία.
Πανιώνιος Γυμναστικός Σύλλογος Σμύρνης (Πανιώνιος Γ.Σ.Σ.)
Ο Πανιώνιος Γυμναστικός Σύλλογος Σμύρνης ιδρύθηκε το 1890 στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας, αποτελώντας έναν από τους παλαιότερους αθλητικούς συλλόγους της Ελλάδας. Η ίδρυσή του προήλθε από τη συγχώνευση δύο προγενέστερων σωματείων, του «Ορφέα» (1890) και του «Γυμναστικού Συλλόγου» (1893), με σκοπό την προώθηση του αθλητισμού και του ελληνικού πολιτισμού στην περιοχή.
Κατά τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του, ο Πανιώνιος ανέπτυξε έντονη δραστηριότητα στον αθλητικό και πολιτιστικό τομέα. Διοργάνωνε τα «Πανιώνια» αθλητικά παιχνίδια, τα οποία συγκέντρωναν αθλητές από διάφορες περιοχές της Μικράς Ασίας και της Ελλάδας, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της ελληνικής ταυτότητας και της ομοψυχίας. Παράλληλα, ο σύλλογος διατηρούσε θεατρικές και μουσικές ομάδες, προάγοντας τον πολιτισμό και την εκπαίδευση.
Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922, ο Πανιώνιος μετεγκαταστάθηκε στην Αθήνα, συγκεκριμένα στη Νέα Σμύρνη, όπου συνεχίζει τη δραστηριότητά του μέχρι σήμερα. Ο σύλλογος διατηρεί τμήματα σε διάφορα αθλήματα, όπως ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ και στίβο, ενώ παράλληλα συμμετέχει ενεργά σε πολιτιστικές και κοινωνικές δράσεις, διατηρώντας ζωντανή την ιστορική του κληρονομιά.
Θεωρείται η παλαιότερη ομάδα και για αυτό έχει και το ψευδώνυμο «Ιστορικός».
Πειραϊκός Σύνδεσμος
Ο Πειραϊκός Σύνδεσμος ιδρύθηκε στις 22 Οκτωβρίου 1894 στον Πειραιά, ως «Μουσικός – Γυμναστικός Σύλλογος», από μια ομάδα φιλοπρόοδων Πειραιωτών. Η ίδρυσή του αποσκοπούσε στην ανάπτυξη της γυμναστικής και της μουσικής παιδείας, ενόψει της διοργάνωσης των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων το 1896. Αρχικά, ο σύλλογος διοικούνταν από μια Κοσμητεία, τα μέλη της οποίας εκλέγονταν με κλήρωση, ενώ το 1898 καθιερώθηκε το Διοικητικό Συμβούλιο, με πρώτο πρόεδρο τον Νικόλαο Φίλων.
Στα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του, ο Πειραϊκός Σύνδεσμος αναπτύχθηκε σε πολυσχιδή οργανισμό με κοινωφελή δράση στους τομείς των γραμμάτων, της τέχνης, της άθλησης και του πολιτισμού. Ίδρυσε νυχτερινές σχολές μηχανικών και ραδιοτηλεγραφητών, γνωστές ως «Marconi Telegraphic College», παρέχοντας δωρεάν εκπαίδευση σε άπορα παιδιά. Επιπλέον, ο σύλλογος πρωτοστάτησε στην ίδρυση ποδοσφαιρικής ομάδας στον Πειραιά το 1906, κατακτώντας το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου το 1923.
Σήμερα, ο Πειραϊκός Σύνδεσμος συνεχίζει τη δραστηριότητά του, διατηρώντας τμήματα μπάσκετ, βόλεϊ και στίβου, συμβάλλοντας στην προαγωγή του αθλητισμού και του πολιτισμού στην περιοχή του Πειραιά.
Εθνικός Γυμναστικός Σύλλογος
Ο Εθνικός Γυμναστικός Σύλλογος ιδρύθηκε το 1893 στην Αθήνα από μέλη του Πανελληνίου Γυμναστικού Συλλόγου που αποχώρησαν, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Ιωάννης Χρυσάφης. Ο σύλλογος επικεντρώθηκε αρχικά στα αγωνίσματα της γυμναστικής και του στίβου, ενώ σταδιακά ενέταξε στη δραστηριότητά του και άλλα αθλήματα, όπως η πάλη, η άρση βαρών και τα νεότερα ομαδικά αθλήματα.
Το 1895, ο Εθνικός διοργάνωσε τους «Τήνιους» αγώνες, οι οποίοι αποτέλεσαν σταθμό στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού, καθώς ήταν οι πρώτοι αγώνες στους οποίους συμμετείχαν αθλητές από διαφορετικά σωματεία, εντός και εκτός των συνόρων του ελληνικού κράτους. Το 1897, ο σύλλογος οργάνωσε τους πρώτους αγώνες παίδων και εφήβων, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη του αθλητισμού στις νεότερες ηλικίες.
Σήμερα, ο Εθνικός Γυμναστικός Σύλλογος συνεχίζει τη δραστηριότητά του.
Παναχαϊκή
Η Παναχαϊκή Γυμναστική Ένωση (ΠΓΕ) ιδρύθηκε στις 14 Ιουνίου 1891 στην Πάτρα, με την επωνυμία «Παναχαϊκός Γυμναστικός Σύλλογος», από τον Ιωάννη Κρητικό, καθιστώντας την έναν από τους αρχαιότερους αθλητικούς συλλόγους στην Ελλάδα. Το έμβλημά της απεικονίζει τον Ηρακλή που στεφανώνεται από τη Νίκη, ενώ τα επίσημα χρώματά της είναι το κόκκινο και το μαύρο.
Το 1894, πρώην μέλη του Παναχαϊκού ίδρυσαν τη Γυμναστική Εταιρεία Πατρών (ΓΕΠ), δημιουργώντας έναν νέο αθλητικό σύλλογο στην πόλη. Παρά τον αρχικό διαχωρισμό, οι δύο σύλλογοι συνέβαλαν σημαντικά στην προώθηση του αθλητισμού και του πολιτισμού στην Πάτρα. Στις 18 Ιανουαρίου 1899, ο Παναχαϊκός έδωσε τον πρώτο ποδοσφαιρικό αγώνα στην ιστορία του, αντιμετωπίζοντας το πλήρωμα του αγγλικού πλοίου «Boxer» και επικρατώντας με σκορ 4-2. Αυτός ο αγώνας θεωρείται ο πρώτος καταγεγραμμένος ποδοσφαιρικός αγώνας στην περιοχή της Αχαΐας.
Το 1923, μετά από πολυετείς προσπάθειες, ο Παναχαϊκός Γυμναστικός Σύλλογος και η Γυμναστική Εταιρεία Πατρών αποφάσισαν να συγχωνευθούν, δημιουργώντας την Παναχαϊκή Γυμναστική Ένωση. Πρόεδρος της νέας ένωσης ήταν ο Χρήστος Κορύλλος, επιφανής Πατρινός και πρωτεργάτης της συνένωσης. Από τότε, η ΠΓΕ αναπτύχθηκε σε πολυαθλητικό σύλλογο, διατηρώντας τμήματα σε διάφορα αθλήματα, όπως ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ, πυγμαχία και στίβο.
Το ποδοσφαιρικό τμήμα της Παναχαϊκής έχει μακρά και αξιοσημείωτη ιστορία. Έχει συμμετάσχει 26 φορές στο πρωτάθλημα της Α’ Εθνικής Κατηγορίας και συνολικά 30 φορές στο κορυφαίο επίπεδο του ελληνικού ποδοσφαίρου. Μάλιστα, την περίοδο 1973-1974, η Παναχαϊκή έγινε ο πρώτος επαρχιακός σύλλογος που αγωνίστηκε σε ευρωπαϊκή διοργάνωση, συμμετέχοντας στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ, μετά την κατάκτηση της 4ης θέσης στο πρωτάθλημα της προηγούμενης σεζόν (1972-1973).
Σημαντικές προσωπικότητες έχουν συνδεθεί με την ιστορία της Παναχαϊκής, όπως ο αρσιβαρίστας Δημήτριος Τόφαλος, ο οποίος κατέκτησε χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1906.
Σήμερα, η Παναχαϊκή Γυμναστική Ένωση συνεχίζει να διατηρεί ενεργά τμήματα σε διάφορα αθλήματα και έχοντας στόχο την ανάπτυξη της τοπικής κοινωνίας.
Πότε ιδρύθηκαν οι μεγάλοι σύλλογοι της χώρας;
Παρά το γεγονός ότι είναι μεταγενέστερες από τις ομάδες που αναφέραμε, επειδή ο ελληνικός ποδοσφαιρικός κόσμος είναι πλούσιος σε ιστορία και παράδοση, με συλλόγους που έχουν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του αθλήματος στη χώρα, δε θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε στη συμβολή των Παναθηναϊκού, Ηρακλή, Άρη, ΠΑΟΚ, ΑΕΚ και Ολυμπιακού, καθώς και στη συμμετοχή τους στα πρώτα ποδοσφαιρικά πρωταθλήματα μέχρι και την ίδρυση της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (ΕΠΟ).
Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος (ΠΑΟ)
Ο Παναθηναϊκός ιδρύθηκε το 1908 από τον Γιώργο Καλαφάτη, ο οποίος αποχώρησε από τον Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο λόγω της άρνησής του να δημιουργήσει ποδοσφαιρικό τμήμα. Αρχικά, ο σύλλογος ονομάστηκε «Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών» και το 1910 μετονομάστηκε σε «Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος». Το έμβλημα του συλλόγου, το τριφύλλι, υιοθετήθηκε το 1918, συμβολίζοντας την τύχη και την ελπίδα.
Ο Παναθηναϊκός διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην προώθηση του ποδοσφαίρου στην Ελλάδα, συμμετέχοντας σε διάφορες διοργανώσεις και συμβάλλοντας στην ανάπτυξη του αθλήματος. Σήμερα, ο Παναθηναϊκός είναι ένας από τους πιο επιτυχημένους και δημοφιλείς συλλόγους στην Ελλάδα, με πολυάριθμους τίτλους και διακρίσεις σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Ηρακλής Θεσσαλονίκης
Ο Ηρακλής ιδρύθηκε το 1908 στη Θεσσαλονίκη, αποτελώντας έναν από τους παλαιότερους συλλόγους της πόλης. Αρχικά, ο σύλλογος επικεντρώθηκε σε αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, ενώ το ποδοσφαιρικό τμήμα αναπτύχθηκε σταδιακά. Ο Ηρακλής συνέβαλε σημαντικά στην προώθηση του ποδοσφαίρου στη Βόρεια Ελλάδα και συμμετείχε ενεργά στις πρώτες ποδοσφαιρικές διοργανώσεις της χώρας.
Σήμερα, ο Ηρακλής συνεχίζει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον ελληνικό αθλητισμό, με παρουσία σε διάφορα αθλήματα και διακρίσεις σε εθνικό επίπεδο.
Άρης Θεσσαλονίκης
Ο Άρης ιδρύθηκε το 1914 στη Θεσσαλονίκη από μια ομάδα νέων που επιθυμούσαν να δημιουργήσουν έναν σύλλογο αφιερωμένο στο ποδόσφαιρο. Το όνομα «Άρης» επιλέχθηκε προς τιμήν του αρχαίου Έλληνα θεού του πολέμου, συμβολίζοντας τη δύναμη και την αγωνιστικότητα. Ο σύλλογος υιοθέτησε τα χρώματα κίτρινο και μαύρο, εμπνευσμένα από το Βυζάντιο.
Ο Άρης κατέκτησε το πρώτο του πρωτάθλημα Ελλάδας το 1928 (φωτογραφία), επιδεικνύοντας την αγωνιστική του ανωτερότητα την εποχή εκείνη. Σήμερα, ο Άρης παραμένει ένας από τους κορυφαίους συλλόγους της χώρας, με ενεργή παρουσία σε διάφορα αθλήματα και πιστό φίλαθλο κοινό.
ΑΕΚ – Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπόλεως
Η ΑΕΚ ιδρύθηκε το 1924 στην Αθήνα από Έλληνες πρόσφυγες της Κωνσταντινούπολης που ήρθαν στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922. Η ομάδα δημιουργήθηκε ως σύμβολο της χαμένης πατρίδας και της ανάγκης των προσφύγων να συνεχίσουν την πολιτιστική και αθλητική τους δραστηριότητα.
Το έμβλημα της ΑΕΚ είναι ο δικέφαλος αετός, σύμβολο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ενώ τα χρώματά της είναι το κίτρινο και το μαύρο. Από την ίδρυσή της, η ΑΕΚ αποτέλεσε έναν από τους σημαντικότερους ελληνικούς συλλόγους, κατακτώντας πολλούς τίτλους σε διάφορα αθλήματα.
Η ομάδα ποδοσφαίρου της ΑΕΚ έχει αναδειχθεί πρωταθλήτρια πολλές φορές, ενώ έγραψε ιστορία σε ευρωπαϊκές διοργανώσεις, φτάνοντας μέχρι τα ημιτελικά του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ το 1977 και του Κυπέλλου Κυπελλούχων το 1996. Σήμερα, η ΑΕΚ έχει επιστρέψει στο νέο της γήπεδο, την «OPAP Arena», συνεχίζοντας να διατηρεί ισχυρή παρουσία στο ελληνικό ποδόσφαιρο, να διεκδικεί τίτλους και να συμμετέχει στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις.
Ολυμπιακός – Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς – 100 χρόνια ιστορίας φέτος!
Ο Ολυμπιακός ιδρύθηκε στις 10 Μαρτίου 1925 στον Πειραιά, ως συνέχεια του Πειραϊκού Συνδέσμου, με σκοπό τη δημιουργία ενός ισχυρού αθλητικού συλλόγου που θα εκπροσωπούσε το μεγάλο λιμάνι της Ελλάδας.
Η ονομασία του συλλόγου προτάθηκε από τον Νότη Καμπέρο, ενώ το έμβλημα – ο δαφνοστεφανωμένος έφηβος – συμβολίζει την αριστεία και τη νίκη. Από τα πρώτα του χρόνια, ο Ολυμπιακός κυριάρχησε στο ελληνικό ποδόσφαιρο, κατακτώντας δεκάδες πρωταθλήματα Ελλάδας. Αποτελεί τον πολυνίκη του ελληνικού πρωταθλήματος.
Ο σύλλογος έχει πετύχει μεγάλες διακρίσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με ιστορικές νίκες σε Champions League και Europa League, αλλά και την περσινή κατάκτηση του Conference League. Το 2025, ο Ολυμπιακός γιορτάζει 100 χρόνια ιστορίας, με μια σειρά εκδηλώσεων και αφιερωμάτων για την πλούσια ποδοσφαιρική και αθλητική του κληρονομιά.
ΠΑΟΚ – Πανθεσσαλονίκειος Αθλητικός Όμιλος Κωνσταντινουπολιτών
Ο ΠΑΟΚ ιδρύθηκε το 1926 από Έλληνες πρόσφυγες της Κωνσταντινούπολης που εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ο σύλλογος δημιουργήθηκε με σκοπό να ενώσει τους Κωνσταντινουπολίτες και να διατηρήσει την πολιτιστική τους κληρονομιά μέσω του αθλητισμού. Τα χρώματα του ΠΑΟΚ είναι το μαύρο και το άσπρο, συμβολίζοντας το πένθος για την απώλεια της πατρίδας και την ελπίδα για το μέλλον.
Ο ΠΑΟΚ αναπτύχθηκε γρήγορα, δημιουργώντας ισχυρές ομάδες σε διάφορα αθλήματα, με το ποδόσφαιρο να κατέχει κεντρική θέση. Σήμερα, ο ΠΑΟΚ είναι ένας από τους πιο επιτυχημένους συλλόγους στην Ελλάδα, με τίτλους και διακρίσεις, ενώ τα τελευταία χρόνια είναι σταθερά διεκδικητής του τίτλου στο ελληνικό πρωτάθλημα.
Συμμετοχή των ομάδων στα πρώτα ελληνικά ποδοσφαιρικά πρωταθλήματα
Τα πρώτα ποδοσφαιρικά πρωταθλήματα στην Ελλάδα ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1900, με τη συμμετοχή ιστορικών συλλόγων όπως ο Πανιώνιος, ο Πειραϊκός Σύνδεσμος και ο Εθνικός Γυμναστικός Σύλλογος.
Το πρώτο επίσημο πρωτάθλημα Ελλάδας διεξήχθη το 1906 υπό την αιγίδα του ΣΕΓΑΣ, με τη συμμετοχή κυρίως αθηναϊκών και πειραϊκών ομάδων. Στη συνέχεια, το πρωτάθλημα επεκτάθηκε και σε συλλόγους από άλλες περιοχές, όπως η Θεσσαλονίκη και η Πάτρα.
Στη Μικρά Ασία, το ποδόσφαιρο γνώρισε μεγάλη άνθηση πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ο Πανιώνιος και άλλοι μικρασιατικοί σύλλογοι συμμετείχαν σε διοργανώσεις που περιλάμβαναν ελληνικές και ξένες ομάδες. Μετά το 1922, οι πρόσφυγες έφεραν την ποδοσφαιρική τους παράδοση στην Ελλάδα, επηρεάζοντας καθοριστικά την ανάπτυξη του αθλήματος.
Ίδρυση της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (ΕΠΟ)
Η ΕΠΟ ιδρύθηκε το 1926 ως ο ανώτατος φορέας του ελληνικού ποδοσφαίρου, με σκοπό να οργανώσει και να αναπτύξει το άθλημα στη χώρα.
Αρχικά, οι ελληνικές ομάδες συμμετείχαν σε ανεξάρτητες διοργανώσεις, με πρωταθλήματα σε Αθήνα, Πειραιά και Θεσσαλονίκη. Με την ίδρυση της ΕΠΟ, το ποδόσφαιρο απέκτησε ενιαία διοίκηση, ενώ το 1927 διοργανώθηκε το πρώτο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα, με συμμετοχή ομάδων από όλη την Ελλάδα.
Από τότε, η ΕΠΟ καθιέρωσε το Κύπελλο Ελλάδας, τη συμμετοχή ελληνικών ομάδων σε διεθνείς διοργανώσεις και τη λειτουργία των εθνικών ομάδων, διαμορφώνοντας το ελληνικό ποδόσφαιρο όπως το γνωρίζουμε σήμερα.
Η κληρονομιά των ομάδων – σημαντικό κεφάλαιο για τον αθλητισμό της χώρας
Καθώς το ποδόσφαιρο συνεχίζει να εξελίσσεται, τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, η ιστορία των πρώτων ελληνικών συλλόγων, αλλά και των μεταγενέστερων μεγαλύτερων και χαρακτηριστικότερων, και η κληρονομιά τους αποτελούν σημαντικό κεφάλαιο για το άθλημα. Οι ρίζες του ελληνικού ποδοσφαίρου μας υπενθυμίζουν τη σημασία της παράδοσης, της αθλητικής άμιλλας και της προσφοράς στον αθλητισμό.
Με το βλέμμα στο μέλλον, η ανάπτυξη των ακαδημιών, η επένδυση στις υποδομές και η διατήρηση της ιστορικής ταυτότητας των ομάδων θα καθορίσουν το επόμενο κεφάλαιο του ελληνικού ποδοσφαίρου.
