Η περίοδος μετάβασης στο στάδιο της ανάγνωσης και αργότερα της γραφής είναι πολύ κρίσιμη για την παιδική ανάπτυξη. Με την απόκτηση της συνήθειας της ανάγνωσης, το παιδί εμπλουτίζει το λεξιλόγιό του, εισάγοντας ολοένα και περισσότερους νέους εκφραστικούς τρόπους στην επικοινωνία του και κατανοεί με μεγαλύτερη ευκολία τη δομή της γλώσσας, του πιο θεμελιώδους ανθρώπινου παραθύρου στον κόσμο.
Σε ό,τι αφορά συγκεκριμένα την ανάγνωση παραμυθιών και διηγήσεων, το παιδί μαθαίνει από νωρίς να εξηγεί τα γεγονότα μιας ιστορίας, να αποκτά αναλυτικά εργαλεία που βοηθούν στην ερμηνεία των χαρακτήρων, αλλά και να αναλύει κριτικά το νόημα ενός κειμένου.
Τόσο στη σχολική όσο και στην προσχολική ηλικία, η ανάγνωση και η διήγηση ιστοριών έχει αποδειχθεί ότι αποτελούν τη βασιλική οδό προς τη γνωστική, τη συναισθηματική και την κοινωνική ανάπτυξη ενός παιδιού.
Παρόλα αυτά, συχνά ένα παιδί ιδιαίτερα στην προσχολική ηλικία μπορεί να προβάλλει αντιστάσεις στην ανάγνωση ενός βιβλίου. Η αδιαμεσολάβητη διασκέδαση που προσφέρει ένα φυσικό παιχνίδι ή η σαγήνη που ασκούν οι εικόνες ενός tablet σίγουρα προσφέρουν μια εναλλακτική στο παιχνίδι που προσφέρει άμεση ικανοποίηση σε ένα παιδί, όμως η επαφή με την ανάγνωση και τη φυσική ομιλία ήδη από την πρώτη παιδική ηλικία, αποτελούν αναντικατάστατους τρόπους για την υγιή ανάπτυξη.
Εάν ως γονείς παρατηρείτε ότι το παιδί σας αποφεύγει την ανάγνωση ή φαίνεται να κουράζεται εύκολα όταν αρχίζετε να διαβάζετε ένα παραμύθι, ίσως να χρειάζεστε ένα βιβλίο που θα λειτουργεί κατά κάποιον τρόπο ως ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ του φυσικού παιχνιδιού και του άυλου αυτού παιχνιδιού που είναι η ανάγνωση. Μια τέτοια λύση είναι τα διαδραστικά βιβλία, τα οποία συνδυάζουν αυτές τις δύο φάσεις της παιδικής ανάπτυξης και προσφέρουν πραγματική διασκέδαση σε ένα παιδί. Σε αυτό το άρθρο, έχουμε σταχυολογήσει τα καλύτερα διαδραστικά βιβλία για παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας που ίσως να κάνουν το παιδί σας πραγματικό θιασώτη του βιβλίου!
Ανάγνωση: ένα αναπτυξιακό δώρο
“Η ανάγνωση μας φέρνει άγνωστους φίλους“, έγραφε ο Γάλλος συγγραφέας Honoré de Balzac. Τα βιβλία και στην ενήλικη ζωή μας μας διανοίγουν κόσμους, πρόσωπα και ατμόσφαιρες που συνυφαίνονται με τη ζωή και τις εμπειρίες μας. Ακόμη περισσότερο, εμπλουτίζουν τις εμπειρίες αυτές χαρίζοντάς μας αναφορές και νοήματα στα οποία αγκυροβολούμε.
Για ένα παιδί, η διαδικασία αυτή είναι ακόμη πιο πολύτιμη. Το βιβλίο για ένα παιδί δεν είναι μόνο μέσο εμπλουτισμού της εμπειρίας, αλλά έχει λειτουργίες που είναι σχεδόν δομικές για την εγκεφαλική και κοινωνική του ανάπτυξη.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Governor’s Early Literacy Foundation, το να διαβάζει ένας γονέας μαζί με το παιδί του παίζει τεράστιο ρόλο στην εγκεφαλική ανάπτυξη του παιδιού, αλλά και στη δημιουργία ισχυρών δεσμών με τους φροντιστές του. Όπως αναφέρει στην έρευνα ο κλινικός Ψυχολόγος Dr. Tami de Coteau, “Το να διαβάζετε μαζί με το παιδί σας από την πρώτη παιδική ηλικία είναι αναπόσπαστο τμήμα στη δημιουργία ενός ασφαλούς δεσμού, που είναι ο αμοιβαίος στενός δεσμός μεταξύ του πρωταρχικού φροντιστή και του παιδιού”.
Ο Dr. de Coteau προτείνει για αυτό το σκοπό ένας γονέας να παράσχει καθημερινά το χρόνο στο παιδί του, χρόνο τον οποίο θα αφιερώνουν μαζί στην ανάγνωση ενός βιβλίου. Μπορεί επίσης ο γονέας να προετοιμάσει έναν χαλαρωτικό χώρο, για παράδειγμα να στρώσει στο κρεβάτι την αγαπημένη κουβέρτα του παιδιού και να του προσφέρει κάποιες επιλογές βιβλίων εκ των οποίων το παιδί θα διαλέξει ένα της αρεσκείας του. Φυσικά, το καλύτερο είναι το παιδί να μη μένει απλός παθητικός δέκτης της αφήγησης: ο γονέας μπορεί να δημιουργήσει ένα κλίμα αλληλεπίδρασης κάνοντας ερωτήσεις σχετικά με τον αγαπημένο χαρακτήρα του παιδιού.
Διαδραστικά βιβλία: συνδυασμός μάθησης και ψυχαγωγίας
Αρχικά, τι είναι τα διαδραστικά βιβλία; Τα γνωρίζουμε φυσικά από την επίσημη ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας, όπου τα σχολικά βιβλία εμφανίζονται ψηφιακά με τη δυνατότητα επίλυσης ασκήσεων. Οι εκδόσεις αυτές όμως δεν περιορίζονται μόνο στα βιβλία που χρησιμοποιούνται στη σχολική τάξη: κυκλοφορούν πολλά τέτοια βιβλία τόσο για παιδιά νηπιακής ηλικίας όσο και για παιδιά Δημοτικού.
Τα διαδραστικά βιβλία είναι βιβλία ειδικά σχεδιασμένα ώστε να ενθαρρύνεται η συμμετοχή του αναγνώστη μέσω πολλών καναλιών αλληλεπίδρασης. Τα βιβλία αυτά διαφέρουν από ένα παραδοσιακό βιβλίο, καθώς παρέχουν ακριβώς μια πιο ενεργητική εμπειρία ανάγνωσης.
Οι τρόποι με τους οποίους ο αναγνώστης συμμετέχει ενεργητικά στη διαδικασία είναι μέσα από παιχνίδια, κουίζ, δραστηριότητες και ερωτήσεις. Ακόμη, πολλά διαδραστικά βιβλία περιλαμβάνουν ήχους, μουσική ή φωτισμούς που ενεργοποιούνται με το άγγιγμα ή την αλληλεπίδραση του αναγνώστη, καθιστώντας την εμπειρία πιο ελκυστική για ένα παιδί, το οποίο συμμετέχει και συνδιαμορφώνει τη διαδικασία μαζί με το βιβλίο που διαβάζει. Για αυτό το σκοπό, ορισμένα διαδραστικά βιβλία προσφέρουν διαφορετικές επιλογές στην αφήγηση, επιτρέποντας στους αναγνώστες να ελέγχουν και την κατεύθυνση της ιστορίας.
Σε πολλά διαδραστικά βιβλία περιλαμβάνονται επίσης τρισδιάστατα σχήματα που μπορούν τα παιδιά να αγγίξουν και να “πλοηγηθούν” μέσα στο βιβλίο, κάτι που δίνει στην ανάγνωση και τη διάσταση του φυσικού αντικειμένου. Τέλος, από τα περισσότερα τέτοιου είδους βιβλία δε λείπουν και οι εκπαιδευτικοί στόχοι, καθώς ενσωματώνουν στοιχεία εκπαίδευσης σε κάθε σελίδα, όπως αριθμούς, γράμματα ή έννοιες.
Τα πλεονεκτήματα του διαδραστικού βιβλίου
Αφού ορίσαμε το τι είναι ακριβώς ένα διαδραστικό βιβλίο, είναι ώρα να δούμε αν προσφέρει διαφορετικά πλεονεκτήματα σε σύγκριση με τα παραδοσιακά βιβλία. Φυσικά, κάθε μορφή έχει τη χάρη της και μας χαρίζει διαφορετικές δεξιότητες, όμως το διαδραστικό βιβλίο, λόγω της πρωτότυπης μορφής του, έχει να δώσει στο παιδί πολλά ευεργετήματα.
- Ανάπτυξη Δεξιοτήτων: Οι δραστηριότητες που απαιτούν συμμετοχή μπορούν να ενισχύσουν γλωσσικές, γνωστικές και κινητικές δεξιότητες.
- Δημιουργικότητα και Φαντασία: Μέσω των διαδραστικών στοιχείων, τα παιδιά ενθαρρύνονται να σκεφτούν δημιουργικά και να φανταστούν νέες ιστορίες ή σενάρια.
- Κοινωνική Αλληλεπίδραση: Πολυάριθμα διαδραστικά βιβλία μπορούν να διαβαστούν σε ομάδες ή με γονείς, προάγοντας τη διαπροσωπική επικοινωνία και τη συνεργασία.
- Μάθηση μέσω Παιχνιδιού: Τα διαδραστικά βιβλία ενσωματώνουν την έννοια της μάθησης μέσω παιχνιδιού, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη αφομοίωση πληροφοριών.
Οι καλύτερες προτάσεις διαδραστικών βιβλίων
Έχετε πια κατανοήσει τη μορφή και τα οφέλη ενός διαδραστικού βιβλίου και ήρθε η ώρα να επιλέξετε κάποιο ως δώρο στο παιδί σας. Ίσως σκέφτεστε ότι θα πρέπει να κάνετε μια επιλογή που να είναι σύμφωνη με την ηλικία, τις μαθησιακές ανάγκες ή τα ενδιαφέροντα του παιδιού σας και να έχετε χαθεί ανάμεσα στις πολλές προτάσεις των βιβλιοπωλείων και των ιστοσελίδων. Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Σε αυτή τη λίστα, σας παρουσιάζουμε μια συλλογή από διαδραστικά βιβλία που λαμβάνει υπόψη τις διαφορές στην ηλικία και το γνωστικό επίπεδο.
Παιχνίδια στο κάστρο του Τσαπατσουλέν
Οι εκδόσεις Διόπτρα παρουσιάζουν αυτό το γοτθικά παραμυθένιο διαδραστικό βιβλίο του Benzamin Becue σε μετάφραση της Λύντης Γαλάτη. Είναι βιβλίο 18 σελίδων και ενδείκνυται για παιδιά από 3 ετών. Η υπόθεση του βιβλίου έχει να κάνει μια δύο αγαπημένους φίλους που περνούν σαν σίφουνες μέσα από κάθε δωμάτιο και κάνουν μαντάρα όλο το κάστρο! Το παιδί σας θα ακολουθήσει τον Τσαπατσουλέν και τη Λαμαντάρα στα απίθανα παιχνίδια τους και θα περάσουν ατέλειωτες ώρες διασκέδασης, ψάχνοντας τα σκόρπια αντικείμενα σε κάθε σελίδα.
Το Γκρούφαλο, ένα βιβλίο με κινούμενα μέρη
Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη και είναι βασισμένο στο βιβλίο της Τζούλια Ντόναλντσον και του Άξελ Σέφλερ. Το βιβλίο απευθύνεται σε παιδιά από 2 ετών. Η υπόθεση αφορά ένα ποντικάκι που βγήκε βόλτα στο δάσος… μέχρι που συνάντησε ένα πεινασμένο γκρούφαλο. Τι μπορεί να συμβεί τότε; Μαζί με το παιδί σας σύρετε και σπρώξτε τις σελίδες για να μάθετε τη συνέχεια!
Οι 12 χτύποι του μεσονυχτίου
Το best seller του Paul Martin κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη και κάνει… χτύπο. Απευθύνεται σε παιδιά μεγαλύτερων τάξεων του Δημοτικού και περιγράφεται ως “βιβλιοπαιχνίδι”. Το “κωδικό όνομα” του βιβλίου είναι: γρίφοι σε κάθε όροφο. Κάθε σελίδα του βιβλίου ξεδιπλώνει και ένα νέο γρίφο, ένα νέο μυστήριο που ψάχνει την απάντησή του. Το παιδί καλείται -μαζί με παρέα, ακόμη καλύτερα- να λύσει το μυστήριο και να βρει τους τελικούς ενόχους. Εάν στο παιδί σας αρέσει το μυστήριο, η επίλυση προβλημάτων και η συνθετική σκέψη- τότε ίσως αυτό το βιβλίο 64 σελίδων να είναι για εσάς.
Ο Ρένος αγαπά τη μουσική
Σε ένα διαφορετικό format μπορείτε να επιλέξετε αυτό το πολύ ενδιαφέρον μουσικό βιβλίο με 24 μελωδίες και ήχους. Από τις εκδόσεις Πατάκη και με συγγραφέα τον best-selling Le Huche Magali, ο οποίος έχει γράψει μια ολόκληρη σειρά βιβλίων για τον Ρένο, αποτελεί μια εξαιρετική επιλογή για να ενισχύσετε την καλλιτεχνική κλίση του παιδιού σας. Το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί άλμπουμ αναμνήσεων του Ρένου. Εάν το παιδί ξεφυλλίσει τις σελίδες θα βρει φωτογραφίες από τα ταξίδια του, τους φίλους και τις μουσικές του περιπέτειες – τις πιο γλυκές του αναμνήσεις! Με πλούσιους ήχους και εικόνες, το παιδί σας θα ξετρελαθεί- αποκτώντας συναισθηματικές και καλλιτεχνικές δεξιότητες.
Ακτίβιτι μπουκ για παιδιά
Η αγαπημένη σελίδα “Η Γεωγραφία είναι πολύ κουλ” κυκλοφορεί, από τις εκδόσεις Διόπτρα, ένα εξαιρετικό διαδραστικό βιβλίο για παιδιά. Υποψήφιο για το Βραβεία Βιβλίου Public 2022, στην κατηγορία Παιδική Λογοτεχνία, ίσως να είναι ένα βιβλίο που αξίζει να αγοράσετε. Ερωτήσεις όπως Γιατί δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι το ίδιο χρώμα δέρματος; ή Ποια σημαία έχει πάνω της ένα λιοντάρι που κρατάει ένα σπαθί; απαντιούνται σε αυτό το βιβλίο μέσα από ιστορίες, κουίζ, ζωγραφιές και κρυπτόλεξα! Δημιουργήθηκε με πολλή αγάπη, με σκοπό να κάνει μικρούς και μεγάλους να αποκτήσουν μια πιο σφαιρική αντίληψη για τον μαγικό μας πλανήτη για παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς.
Νυχτώνει στο βασίλειο των πουλιών
Το διαδραστικό βιβλίο της Emille Colette από τις εκδόσεις Πατάκη είναι μια τρυφερή και παραμυθένια ιστορία. Για παιδιά από 3 ετών λίγο πριν πέσουν στον κόσμο των ονείρων τους. Πατώντας κουμπιά, το μικρό σας παιδί θα ακούσει τις μελωδίες της νύχτας στο βασίλειο των πουλιών.
Παραμυθόσπιτο: Χάνσελ και Γκρέτελ
Από τις εκδόσεις Ψυχογιός, το κλασικό και αγαπημένο γερμανικό παραμύθι κυκλοφορεί σε μορφή… παραμυθόσπιτου. Απευθύνεται σε παιδιά από 3 έως 6 ετών και, με τη βοήθεια φυσικών φιγούρων και ενός τρισδιάστατου σπιτιού (φανταζόμαστε την πιπερόριζα) αναβιώνει το παραμύθι των δύο παιδιών που έπεσαν θύματα μιας κακιάς μάγισσας, παγιδευόμενοι ανάμεσα στις λιχουδιές του σπιτιού της.
Βρες ποιος είμαι! – Άγρια ζώα
Το Βρες Ποιος Είμαι- Άγρια Ζώα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο με συγγραφέα τον Luke Robertson. Πρόκειται για μια νέα σειρά για πολύ μικρούς αναγνώστες με όμορφη εικονογράφηση και σελίδες που ξεδιπλώνουν για να ανακαλύψει το παιδί την απάντηση.
“Ποιος έχει μακριά πόδια με βούλες; Και πολύ μακρύ λαιμό;
Ξεδίπλωσε τις σελίδες και ανακάλυψε όλα τα ζώα που κρύβονται σ’ αυτό το υπέροχο εικονογραφημένο βιβλίο.”
Γαργαλητά και Χαχανητά! – Μικροί Κύριοι Μικρές Κυρίες
Οι λατρεμένοι Μικροί Κύριοι και Μικρές Κυρίες τώρα σε βιβλίο με πλούσιο ήχο! Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Χάρτινη Πόλη με συγγραφέα τον Roger Hargreaves. Το βιβλίο έχει χαρτονένιες σελίδες και αστείους ήχους! Είναι μια διασκεδαστική ιστορία σε έμμετρη γραφή, που βοηθάει τη γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών. Τα στιχάκια δίνουν μια κωμική νότα στους χαρακτήρες του κυρίου Γαργαλίτσα και της παρέας του, ενώ τα κουμπάκια ωθούν το παιδί να συμμετέχει ενεργά και καλλιεργούν την περιέργειά του για τον κόσμο γύρω του.
Ανοίγω και μαθαίνω – Τα συναισθήματα
Ένα πολύ σημαντικό συλλογικό έργο κυκλοφορεί τώρα από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Απευθύνεται σε παιδιά από 3 ετών και πάνω και αποτελεί ένα διαδραστικό βιβλίο µε παραθυράκια που θα βοηθήσει τα παιδιά να µιλήσουν για όλα τα διαφορετικά συναισθήµατα που βιώνουν µέσω παραδειγµάτων από την καθηµερινότητά τους. Όπως αναφέρει και ο Δρ Ζακλίν Χάρντινγκ-Βάλανς, σύµβουλος ανάπτυξης παιδιού στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, «Η αναγνώριση των συναισθηµάτων µε παραδείγµατα αποτελεί το κλειδί για την κοινωνική και συναισθηµατική ανάπτυξη. Αυτό το βιβλίο είναι ιδανικό για την ενθάρρυνση των παιδιών να µιλούν για αυτό που νιώθουν».
Μαγικά κόλπα για παιδιά
Ένα διαδραστικό βιβλίο που σίγουρα θα κερδίσει την καρδιά πολλών δημιουργικών παιδιών. Το βιβλίο περιλαμβάνει πάνω από 30 μαγικά κόλπα μέσα σε 70 σελίδες, καθώς και πλήρη εξοπλισμό για μικρούς μάγους. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σαββάλα και σας διδάσκει πώς να κάνετε εντυπωσιακά τρικ με χαρτιά, μαντίλια, κέρματα και μαγικά ραβδιά! Ο εξοπλισμός μάλιστα περιλαμβάνει ζάρι, μαγικό ραβδί, μαντίλι, κρίκους, μπαλόνια, βόλους, λαστιχάκια, τράπουλα, σχοινί και ψεύτικα χαρτονομίσματα- ό,τι χρειάζεται ένας φέρελπις μάγος!
Το μυστικό μου ημερολόγιο: Ο Μικρός Πρίγκιπας
Με εκδότη το Σαββάλα, το βιβλίο του Αντουάν ντε Σεντ- Εξυπερύ “Ο Μικρός Πρίγκιπας” που έχει αγαπηθεί από μικρούς και μεγάλους κυκλοφορεί πια και στη διαδραστική του μορφή. Όπως και το φυσικό παραδοσιακό βιβλίο, έτσι και αυτό είναι ένα ταξίδι και μια περιπέτεια στα όνειρα και τη φιλία. Αυτό που καλείται να κάνει ο μικρός εξερευνητής σας στο βιβλίο είναι να συνοδεύσει το Μικρό Πρίγκιπα στο ταξίδι του, να γνωρίσει τους εμβληματικούς χαρακτήρες, να ζωγραφίσει στο ημερολόγιο και να γράψει με το αόρατο μελάνι (!) και να διασκεδάσει ανακαλύπτοντας με τις δραστηριότητες που προσφέρει το βιβλίο.
